قابلیت جذب و پالایش فلزات سمی سنگین از پسماند صنعتی مجتمع فولاد مبارکه از طریق چندین گیاه انباشتگر

فلزات سنگین به طور عمده در خاک وجود دارند، اما روند صنعتی‌شدن و گسترش شهرها سبب پراکنده‌شدن این فلزات در بیوسفر شده است. آلودگی خاک‌‌ها به فلزات سنگین نه ‌‌تنها روی کیفیت محصولات کشاورزی اثر می‌‌گذارد، بلکه ممکن است به اتمسفر و آب‌‌های سطحی نیز راه یابد و در نهایت سبب به خطر افتادن سلامت انسان شود. یکی از روش‌‌های مؤثر پاک‌سازی مکان‌‌های آلوده به فلزات سنگین استفاده از تکنولوژی گیاه‌‌پالایی است. در این تحقیق با کشت گیاهان کیسه‌چوپان، ذرت، آفتابگردان، منداب، کلزا، تاج‌ریزی و چلیپای‌زرد روی سه نوع پسماند مجتمع فولاد مبارکه قابلیت استقرار، جذب و پالایش فلزات سنگین بررسی شد. از بین گونه‌‌های کشت‌داده‌‌شده روی پسماند صنعتی نوع اول بیشترین مقدار جذب روی، سرب، کروم و نیکل مربوط به کیسه‌چوپان به مقدار 5/91، 74، 637 و 3/226 میکروگرم در گرم بود، اما این‌ گونه فاقد رشد رویشی مناسب در این نوع پسماند بود. ذرت، آفتابگردان، منداب و کلزا دارای رشد رویشی مناسب بودند و در جذب فلزات سنگین از این نوع پسماند نیز توانایی داشتند. در بین گونه‌‌های رشد‌یافته روی پسماند صنعتی نوع دوم بیشترین مقدار جذب روی و سرب مربوط به گونۀ ذرت به مقدار 1/40 و 98 میکروگرم در گرم و بیشترین مقدار جذب کروم و نیکل مربوط به منداب به مقدار 2/117 و 2/121 میکروگرم در گرم بود. با وجود این‌‌که ذرت و منداب نسبت به آفتابگردان در جذب بعضی از فلزات موفقیت بیشتری داشته‌‌اند، اما آفتابگردان تنها گونه‌‌ای بود که توانست روی این پسماند رشد رویشی زیاد داشته باشد و زیست‌‌تودۀ بالایی تولید کند. در بین گونه‌‌های کشت‌داده‌شده روی پسماند واحد گالوانیزه (نوع سوم) فقط ذرت قابلیت رشد روی این پسماند را داشت و میزان جذب کروم از طریق آن 309 میکروگرم در گرم اندازه‌‌گیری شد.